Borstvoeding afkolven is een vaardigheid die je kunt aanleren. Het kan praktisch zijn om zo je melkproductie op gang te brengen of juist om overvolle borsten te ontlasten. Of voor als je baby tijdelijk geen borstvoeding mag hebben, vanwege bijvoorbeeld medicijngebruik, en je wilt je melkproductie wél op gang houden. En als je weer aan het werk gaat of je wilt eens zonder kind de deur uit kunnen, kan je kleine toch op tijd gevoed worden met moedermelk.
Weer aan het werk
Het is aan te raden om geruime tijd voordat je weer aan het werk gaat, te beginnen met kolven. Zo kun je er langzaam aan wennen. Ongeveer vier weken na de bevalling is de melkproductie goed op gang dan mag je ook met je baby oefenen om de afgekolfde melk eens met een flesje te geven .De baby kan dan namelijk niet meer verward raken en leert zo beide technieken: uit de borst én uit de fles drinken.
Afgekolfde melk kan op veel manieren aan je baby worden gegeven, de keuze is afhankelijk van de omstandigheden en de leeftijd van je kleine. Het is verstandig om je goed voor te bereiden: oriënteer je op de beschikbare materialen. Vaak kan je kraamverzorgende die informatie al verstrekken. Of vraag het bij het consultatiebureau of de thuiszorgwinkel.
Even wennen
Kolven vereist enige handigheid. Kies een comfortabele plek en was je handen. Verwarm je borsten voor met warm water, een kruik, gelpacks of een warme handdoek; dit zorgt voor een betere stimulatie van de toeschietreflex. Daarnaast kun je aan je baby denken of een foto van hem neerzetten. Over het algemeen zal het iets langer duren voordat de melk toeschiet, dan als de baby direct via het huid-op-huidcontact aan de borst ligt; dit is normaal. Zolang de melk blijft komen, kun je doorgaan met kolven. Het is het beste om te stoppen als de melk helemaal niet toeschiet of als er nog maar weinig melk komt (meestal druppelsgewijs).
Af kolven kan op ieder moment van de dag , je borsten zijn nooit leeg er wordt telkens naar vraag door je borsten melk aangemaakt. Dus je kunt ook tussendoor wat afkolven om bijvoorbeeld een voorraadje op te bouwen.
Moedermelk bewaren
Je kunt de melk na het kolven zo snel mogelijk in gesteriliseerde flessen doen en in de koelkast zetten, vóór je eventueel de melk invriest. Gebruik daarvoor het liefst plastic flessen, want bepaalde bestanddelen van de melk kunnen zich hechten aan glas. Doe de fles niet helemaal vol, zodat de melk nog kan uitzetten in de vriezer. Nog veel handiger is het om de speciale zakjes die bij de kolven geleverd worden te gebruiken. Of gewone ijsblokjeszakken. Dan hoef je geen hele fles te ontdooien, maar alleen het aantal blokjes dat je nodig hebt.
Bewaren van moedermelk
Leeftijd kind
|
kamertemp.
|
koelkast
(4-6°C)
|
***vriezer
|
diepvries
(-18°C)
|
colostrum
|
12-24 uur
|
|
|
|
verse moedermelk
|
4 uur
|
max. 5 dagen
|
invriezen binnen 24 uur,
3 maanden houdbaar
|
invriezen binnen 24 uur,
6 maanden houdbaar
|
ontdooide moedermelk
|
1 uur
|
24 uur
|
niet opnieuw invriezen
|
niet opnieuw invriezen
|
opgewarmde moedermelk
|
binnen 1 uur gebruiken
|
|
|
|
Met de hand kolven
Af kolven met de hand is eenvoudig en kost niets, het kan overal en altijd. Een bekende methode is Marmet: je masseert met een ritmische beweging de melkkanalen en het melkklierweefsel. Leg daarbij je duim en wijsvinger ruim om de tepel en rol duim en vingers tegelijkertijd naar voren. Knijp daarbij niet in de borst en tepel: daarmee kun je het tere weefsel beschadigen Deze manier is echter niet zo geschikt om de melkproductie te stimuleren of te onderhouden, maar meer om de ergste overdruk (bij bijvoorbeeld stuwing) weg te nemen.
Borstpompen
Er zijn diverse typen borstpompen op de markt. De voordelige modellen (handpomp) zijn minder geschikt voor intensief gebruik. Het vereist wat handigheid en kracht om de zogenaamde zuigpomp goed te bedienen.
Voor de meeste moeders is een elektrische kolf een goede keuze. Op deze manier bespaar je tijd. Kies je voor een dubbelzijdige kolf levert het een beter rendement van de melkproductie op. Kies bij het kopen van een borstpomp voor een model dat geschikt is voor de manier waarop je hem wilt gebruiken.
Gebruik van de kolf
Voor het eerste gebruik van een kolf kook de deze uit (zie schema). Daarna zet je de pomp volgens de beschrijving in elkaar. Ook om spruw te voorkomen, moet je de borstkolf goed reinigen.
|
flesjes
|
borst-
schelpen
|
klephuis
|
wit membraam
|
eerste gebruik*)
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
10 sec. uitkoken
|
na ieder gebruik
|
afspoelen met koud water
|
afspoelen met koud water
|
afspoelen met koud water
|
afspoelen met koud water
|
1x per dag*)
tijdens de eerste 10 dagen
na de geboorte
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
10 sec. uitkoken
|
daarna 1x per week*)
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
3-5 min. uitkoken
|
10 sec. uitkoken
|
*) Voor het uitkoken de kolf uit elkaar halen en alle onderdelen los van elkaar uitkoken.
Extra tips
- Zorg dat de kolf vóór je begint op een lage zuigkracht staat ingesteld. Daarna kun je iets verhogen, zodra het vacuüm er is zal de melk gaan stromen;
- De tepel moet vrij kunnen bewegen in het midden van de borstschelp (er zijn verschillende maten verkrijgbaar);
- De zuigkracht kun je verhogen indien nodig;
- Eén ding is heel belangrijk: het kolven mag geen pijn doen;
- Bij iedere kolf zit een duidelijke handleiding en kolfinstructie;
- Gebruik nooit een borstkolf van een ander, hoe goed bedoeld ook. Bedenk dat bacteriën lichaamseigen zijn en ook met uitkoken niet altijd goed te elimineren zijn.